Monika Czarska w Galerii Re:Medium

Galeria Re:Medium

Piotrkowska 113

wernisaż: 20.03.2025, g. 18.00

20.03.2025 - 25.05.2025

Kuratorka: Małgorzata Dzięgielewska

 

Wystawa Moniki Czarskiej w Galerii Re:Medium – absolwentki Wydziału Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, wykładowczyni na kierunku wzornictwo Politechniki Łódzkiej oraz współzałożycielki i członkini łódzkiej Grupy artystek Frakcja – jest prezentacją najnowszych prac malarskich autorki z cyklu „Szept”.

 

Zainteresowanie twórczyni problematyką szeptu, i sytuacji, w których ludzie ściszają swój głos, m.in. chwil namiętności, momentu relaksu likwidującego różnego rodzaju napięcia, a także strachu, wstydu, zdrady, ostrzeżenia, przekazywania w sekrecie istotnych czy mniej istotnych informacji stało się punktem wyjścia do rozważań o zasadniczych problemach współczesnego człowieka.

 

Mówienie szeptem często kojarzone jest również z mówieniem „na ucho”, „konspiracyjnym” przekazywaniem „ważnych tajemnic”, o którym powinna wiedzieć tylko i wyłącznie zainteresowana osoba. Ale szept kojarzony jest także z niewyraźnym mamrotaniem, mglistym artykułowaniem często niewartych uwagi kwestii.

 

Szeptanie okazuje się od pewnego czasu także popularną czynnością relaksującą, powodującą doznanie błogiego stanu odprężenia. Ta technika relaksu, polegająca na szeptaniu ludziom do ucha została rozpowszechniona kilka lat temu jako metoda ASMR, będąca skrótem od angielskiego wyrażenia Autonomous Sensory Meridian Response, czyli uczucia odprężenia i relaksu połączonego z odczuwaniem dreszczy zaczynających się w głowie, a promieniujących na całe ciało, powodowanych przez specyficzne odgłosy, m.in. czynność szeptania*.

 

Szept stał się dla Moniki Czarskiej podstawą do refleksji o egzystencji współczesnej jednostki, jej pragnieniach, poszukiwaniu szczęścia, miłości, dążeniu do poczucia bezpieczeństwa, wolności, pozytywnych relacjach z innymi. Szept dla autorki to nie tylko ściszony głos, słyszalny jedynie z bliskiej odległości, ale także ledwie słyszalny dźwięk, szmer, szum, szelest. Artystka próbuje również zgłębić zagadnienie, co dzieje się w momencie szeptania z naszymi zmysłami, a szczególnie ze zmysłem słuchu, który ulega wówczas znacznemu wyostrzeniu. Dlaczego mówiąc istotne kwestie ściszamy głos, a próbując odczytać owe komunikaty wykazujemy się większym skupieniem?

 

W serii mniejszych kompozycji zatytułowanych WHISPER przedstawia znaki – organiczne formy będące emanacją czynności szeptania, zarówno z pozycji osoby wypowiadającej słowa, jak i odbierającej te informacje. Gdy słyszymy szept, koncentrujemy mocniej naszą uwagę. Zastanawiamy się, czy komunikat, który otrzymujemy od szepczącej osoby będzie prawidłowo przez nas odczytany. Czy usłyszymy ciche wyznanie miłości, powtarzaną plotkę czy raczej będziemy świadkiem projekcji strachu, przerażenia, a może wstydliwego wyznania.
Minimalistycznym, oszczędnym w kolorystyce działaniom malarskim towarzyszą także odautorskie słowa, fragmenty tekstów muzycznych oraz wierszy dopełniające całość kompozycji. Wyrazy, pisane odręcznie ołówkiem, zawsze w języku angielskim, stanowią integralną część dzieła, dopowiadają oszczędną w środki wyrazu organiczną, w wielu przypadkach, formę. Szkicowo tylko zaakcentowane słowa czy krótkie cytaty mają znaczenie w danym momencie, są czasowe, zmienne, ulegające modyfikacjom w zależności od nastroju artystki i otaczającej rzeczywistości, jak w obrazie SPELL: truth_lucky_I_U_wisdom_calm_intuition_peace_think_hear_see_dream_smile_

dance_IDEA_healthy_FULL_beloved_good_fit_respect_feel_FREE.

 

Szept to dla autorki także rodzaj osobistej rozmowy, indywidualnego zaklinania, podczas którego wypowiadamy nasze prośby, pragnienia, dobre intencje, które mają nas motywować do dalszych pozytywnych działań. Tę funkcję pełnią w obrazach Czarskiej słowa, tkwiące głęboko w jej pamięci bądź ledwie zasłyszane w „przelocie”. Prawie niewidoczne, grafitem zaznaczone teksty pisane zazwyczaj w niewielkich, ciemniejszych prostokątach budują jednocześnie formę, podobnie jak jasne linie wyznaczające kierunki napięć, stanowiące swoistą drogę, drogowskaz do dalszych reakcji. Aby je właściwie odczytać musimy podejść bliżej.

 

Sama twórczyni podkreśla, że w trakcie wszystkich jej działań artystycznych duże znacznie ma koncept, idea, która ulega w procesie twórczym formalnej i myślowej syntezie. Artystka poprzez minimalistyczną formę płócien czy desek opowiada o kwestiach dla niej aktualnie ważnych, dekonstruuje je, by w zgeometryzowanej, graficzno-słownej formie przedstawić kluczowe problemy.

 

Ostatnie prace Moniki Czarskiej afirmują charakterystyczne dla autorki cechy jej malarstwa, jak: analityczność procesu twórczego, zwięzłość wypowiedzi artystycznej, monochromatyczna kolorystyka, która dla artystki ma znaczenie symboliczne. I tak rozmyte brązy, beże symbolizują namiętności, miłość, szarość to strach, ostrzeżenie przed niebezpieczeństwem, białe linie rozchodzące się w różnych kierunkach – zamęt, chaos rzeczywistości.

 

Obrazy artystki, mimo otwartych kompozycji, wychodzących formą i liniami ponad powierzchnię płócien czy deski, skupiają uwagę odbiorcy na centrum, tam dzieje się najwięcej, to tam odbiorca koncentruje swoją uwagę, pragnie zanurzyć się w głąb tej egzystencjalnej opowieści o współczesnych lękach, niepokojach, czy też zmyślonych historiach, tajemnicach, namiętnościach, miłościach. Te niezwykle subtelne, w kolorach ludzkiego ciała, ziemi czy odcieniach szarości, wycyzelowane, perfekcyjnie techniczne prace hipnotyzują widza, nie pozwalają przejść obok obojętnie, oderwać wzrok czy wyłączyć słuch.

Małgorzata Dzięgielewska

* https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/ludzieistyle/1765620,1,asmr-czyli-terapia-szeptem.read